Minęły już ponad dwa miesiące odkąd w aptekach uruchomiono pilotażowy program ułatwiający dostęp do antykoncepcji awaryjnej. Program ten był przedmiotem wielu dyskusji i wciąż budzi pytania. Przedstawiamy przykładowe z nich.

Ile aptek uczestniczy na chwilę obecną w programie?

Umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia na udział w pilotażowym programie, który umożliwia farmaceutom wystawianie recept farmaceutycznych na antykoncepcję awaryjną, podpisało już prawie 1000 aptek. Listę aptek można sprawdzić na stronie internetowej:

https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/antykoncepcja-awaryjna-w-aptekach.

Czy apteki mogą nadal dołączyć do programu?

Tak, nabór do pilotażu jest otwarty i ciągły. Oddziały Wojewódzkie NFZ na bieżąco przyjmują wnioski od aptek i podpisują umowy.

Czy apteki mogą komunikować udział w programie?

Tak. Narodowy Fundusz Zdrowia przygotował dla aptek materiały, dotyczące udziału w pilotażowym programie dotyczącym tabletki „dzień po”. Otrzymały je placówki, które podpisały umowy z NFZ na udział w pilotażu. Umieszczenie takiej naklejki nie naruszy zakazu reklamy aptek. W oznaczeniu nie mogą znajdować się jednak żadne inne, dodatkowe treści ani znaki graficzne, które mogłyby stanowić zachętę do skorzystania z usług tych konkretnych aptek.

Czy są wytyczne dla farmaceutów dotyczące antykoncepcji awaryjnej?

Tak, dostępny jest dokument przygotowany przez Zespół ds. Standaryzacji Opieki Farmaceutycznej Naczelnej Izby Aptekarskiej i Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne: https://www.nia.org.pl/wp-content/uploads/2024/05/antykoncepcja-awaryjna-wytyczne-dla-farmaceutow-wyd-I.pdf.

Celem tego dokumentu, zdaniem autorów, jest przedstawienie opartych na dowodach naukowych wskazówek dotyczących opieki nad pacjentkami, które zgłaszają się do farmaceuty w celu otrzymania antykoncepcji awaryjnej (EC, ang. emergency contraception). Wytyczne są przede wszystkim odpowiedzią na zapisy rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie programu pilotażowego w zakresie usług świadczonych przez farmaceutę dotyczących zdrowia reprodukcyjnego. Mogą jednak być równie dobrze wykorzystywane w innych sytuacjach dotyczących poradnictwa w zakresie szeroko rozumianego zdrowia kobiet – czytamy w przedmowie dokumentu.

Czy wymienione wytyczne mają uniwersalny charakter?

Autorzy podkreślają, że zalecenia zawarte we wspomnianym dokumencie powinny służyć jako wskazówki w praktyce farmaceutycznej, ale nie pełnią roli samodzielnego standardu opieki i nie mogą zastąpić oceny klinicznej w indywidualnych przypadkach. Farmaceuci działają w sposób samodzielny i niezależny, kierując się dobrem pacjentki.

Co zawierają wytyczne?

W wytycznych farmaceuci znajdą dokument „Kwestionariusz pacjentki”. Jest on dwustronicowym drukiem pomagającym zebrać dane istotne z punktu widzenia procesu decyzyjnego i potrzeb edukacyjnych oraz wspierającym wywiad i kwalifikację do wystawienia. Przydatna może być również ulotka dla pacjentki „Co powinnaś wiedzieć o doustnej antykoncepcji awaryjnej?”, którą farmaceuta może wręczyć wraz z kwestionariuszem. Zawiera ona także informacje istotne po zastosowaniu antykoncepcji awaryjnej, warto więc zachęcić pacjentkę, aby zabrała ulotkę ze sobą do domu. Na pierwszych stronach wspomnianych wytycznych przedstawiony został również skrócony oraz szczegółowy „Algorytm postępowania”, zawierający najważniejsze kroki i informacje porządkujące wywiad.

Piśmiennictwo:

1. Wytyczne dla farmaceutów: antykoncepcja awaryjna. Dostęp on-line 20.06.24 r.

www.nia.org.pl/wp-content/uploads/2024/05/antykoncepcja-awaryjna-wytyczne-dla-farmaceutow-wyd-I.pdf.

2. https://mgr.farm/aktualnosci/czy-farmaceuci-poza-pilotazem-moga-wystawic-recepte-na-antykoncepcje-awaryjna/ Dostęp on-line 20.06.24 r.