Pojęcie recepty transgranicznej zostało zdefiniowane w prawie farmaceutycznym jako: recepta na produkt leczniczy lub wyrób medyczny, wystawiona przez osobę uprawnioną do wystawiania recept zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w którym recepta została wystawiona, podlegająca realizacji w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zwanym dalej „państwem realizacji”, zgodnie z prawem tego państwa.

Zgodnie z powyższym, receptami transgranicznymi są recepty wystawione w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie należącym do Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), tj. Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria. Receptami zagranicznymi są recepty pochodzące z innych państw niż wyżej wymienione. Recepty transgraniczne zawierają więcej obligatoryjnych informacji niż zagraniczne, a państwa wspólnotowe są obowiązane je realizować. Wobec powyższego, zapewniają one pacjentom podróżującym po wspólnocie większy komfort.

Recepty transgraniczne dzielą się na recepty papierowe i e-recepty. Co istotne, e-recepty transgraniczne są realizowane jedynie przez niektóre państwa. Co więcej, czasem ich realizacja jest uzależniona także od państwa wystawcy e-recepty. Przykładowo, w Polsce cudzoziemcy mogą zrealizować e-recepty wystawione w Estonii, Portugalii, Hiszpanii (dotyczy Madrytu, Wyspy Kanaryjskich, Kraju Basków, Katalonii, Estremadury) czy Finlandii. Polacy mogą natomiast zrealizować e-recepty m.in. w Chorwacji, Finlandii, Hiszpanii czy Polsce.

Recepty transgraniczne muszą zawierać co najmniej następujące dane:

1. Imię lub imiona i nazwisko pacjenta;
2. Datę urodzenia pacjenta;
3. Imię lub imiona i nazwisko osoby wystawiającej receptę;
4. Kwalifikacje zawodowe osoby wystawiającej receptę (tytuł zawodowy);
5. Dane do bezpośredniego kontaktu osoby wystawiającej receptę (adres poczty elektronicznej, numer telefonu lub faksu, wraz z prefiksem międzynarodowym);
6. Dane dotyczące adresu miejsca udzielenia świadczenia oraz oznaczenie „Polska”;
7. Nazwę powszechnie stosowaną (międzynarodową) w przypadku produktu leczniczego;
8. Nazwę własną, jeżeli: przepisany produkt jest biologicznym produktem leczniczym lub osoba wystawiająca receptę uważa, że jest ona niezbędna ze względów medycznych; w takim przypadku na recepcie zwięźle podaje powody użycia nazwy własnej;
9. Postać;
10. Moc;
11. Ilość;
12. Sposób dawkowania;
13. Datę wystawienia recepty;
14. Podpis własnoręczny osoby wystawiającej.

Mogą one także zawierać polecenie pilnej realizacji recepty (adnotacja „cito” lub inna równoważna) lub zastrzeżenie o konieczności wydania pacjentowi wyłącznie określonego produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego przez zamieszczenie adnotacji „nie zamieniać” lub „NZ” przy pozycji produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego, którego zastrzeżenie to dotyczy.

Recepty transgraniczne nie mogą zostać wystawione na produkty lecznicze recepturowe, preparaty zawierające środki odurzające lub substancje psychotropowe oraz produkty lecznicze o kategorii dostępności „Rpz”. Na receptach tych nie wolno także umieszczać elementów reklamowych.

Recepty zagraniczne, aby mogły być zrealizowane, muszą zawierać:

1. Imię lub imiona i nazwisko pacjenta;
2. Adres pacjenta;
3. Nazwę powszechnie stosowaną (międzynarodową) albo nazwę handlową;
4. Postać;
5. Moc;
6. Ilość;
7. Datę wystawienia recepty;
8. Dane osoby wystawiającej receptę w formie nadruku lub pieczęci i podpis osoby wystawiającej receptę.

Co do zasady zarówno recepty transgraniczne i zagraniczne są realizowane za pełną odpłatnością. Pacjenci korzystający z recept transgranicznych, mogą jednak ubiegać się po powrocie do kraju o zwrot poniesionych kosztów, np. do poziomu refundacji (Polska) lub według innych zasad określonych przez poszczególne państwa.

Należy także pamiętać, że recepty zagraniczne mogą podlegać zasadom realizacji recept w danym kraju np. dotyczącym ilości wydawanych leków na podstawie recepty lub obostrzeniom związanym z wydawaniem leków silnie działających (np. psychotropów czy leków odurzających).

Farmaceuci obecnie oswoili się z receptami pochodzącymi z Ukrainy i coraz sprawniej przebiega ich realizacja. Recepty zagraniczne i transgraniczne stają się codziennością, zwłaszcza w większych miastach, co nie zmienia postaci, że niejednokrotnie budzą one różnorakie wątpliwości, które starałam się wyjaśnić w niniejszym artykule.

Aleksandra Krasnodębska, aplikant adwokacki w kancelarii COGENTS Skibicki Dończyk Adwokaci, specjalizuje się w obsłudze prawnej podmiotów z branży farmaceutycznej oraz zagadnieniami compliance dotyczącymi tych podmiotów. Ponadto zajmuje się zagadnieniami prawa cywilnego oraz handlowego i szeroko pojętą obsługą spółek w tym zakresie.