W aktualnym stanie prawnym zabroniona jest reklama aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności [1]. Od tego zakazu istnieją jednak wyjątki. Ustawodawca w Prawie farmaceutycznym wprost postanowił, że: nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego [2].

Mimo to, w praktyce pojawiały się wątpliwości, czy takie komunikaty mogą być prezentowane na dużych nośnikach. W ostatnim orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) orzekł, że przepis ten pozwala na zamieszczanie informacji o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego także na wielkorozmiarowych banerach i działanie takie nie może być zakwalifikowanie jako naruszenie reklamy – liczy się treść komunikatu, a nie jego rozmiar lub forma [3]. Jest to już kolejne orzeczenie NSA rozstrzygające o formie i rozmiarze przekazu zawierającego informacje o godzinach działalności i lokalizacji apteki.

Tło sprawy

Jedna z pomorski aptek zamieściła w przestrzeni publicznej wielkogabarytowy baner o wymiarach ok. 6 × 3 m zawierający nazwę apteki, odległość, logo apteki oraz strzałkę wskazującą kierunek do apteki. Podobna treść ukazała się także na plakiecie informacyjnym rozwieszonym na wiacie przystankowej oraz na mobilnym bilbordzie.

Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny (WIF) oraz Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF) zakwalifikowali takie działanie jako naruszenie zakazu reklamy aptek oraz nałożyły na właściciela apteki karę pieniężną.

Inspektorzy WIF oraz GIF zgodnie uznali, że przedsiębiorca, który decyduje się na zamieszczenie tego typu materiałów i przekazuje na ten cel określone nakłady finansowe, zmierza w istocie do zareklamowania swojej działalności i świadczonych usług. Organy nadzoru farmaceutycznego argumentowały nałożenie kary również tym, że głównym celem zamieszczenia tego typu materiałów nie było poinformowanie o jej lokalizacji, a przyciągnięcie klientów do zakupów asortymentu reklamowanej apteki, a co za tym idzie, zwiększenie obrotów tej apteki.

Stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

Takie samo stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA), który rozpatrywał skargę wniesioną przez właściciela apteki. WSA uznał, że rozpowszechnianie przez właściciela apteki banerów stanowiło jej reklamę, które na gruncie Prawa farmaceutycznego jest zakazana. Zdaniem sądu, tego typu materiały zawierają nie tylko dozwolone przez prawo informacje, ale także komunikat reklamowy zachęcający potencjalnego klienta do odwiedzenia konkretnej apteki.

Rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego

Właściciel apteki nie zgodził się z takim orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i wniósł skargę kasacyjną do NSA, która została uwzględniona. NSA uznał, że duże banery z nazwą, logo, odległością i strzałką nie łamią zakazu reklamy, jeśli zawierają wyłącznie dopuszczalne informacje.

NSA wyjaśnił, że duży rozmiar banerów, które zawierały jedynie dozwoloną informację o lokalizacji i godzinach otwarcia apteki nie narusza zakazu reklamy aptek. Sąd uznał również, że faktycznie tego typu banery może spowodować wzrost obrotów danej apteki, jednak nie ma to znaczenia. Ustawodawca wprost wyłączył informowanie o lokalizacji i godzinach pracy apteki spod zakazu reklamy i nie określił w jakiej formach, rozmiarach lub w jaki sposób informacje te mogą być przekazywane. Jeśli więc dany materiał zawiera jedynie dozwoloną przez Prawo farmaceutyczne informację o lokalizacji i godzinach pracy, to nie narusza on zakazu reklamy aptek lub punktów aptecznych, nawet jeśli został umieszczony na wielkogabarytowym banerze.

Podsumowanie i wnioski praktyczne

Wyrok NSA potwierdza wcześniejsze orzecznictwo tego sądu w sprawie rozmiarów, formy i sposobu informowania o lokalizacji i godzinach pracy aptek. Tym samym można mówić już o szerszej linii orzeczniczej tego sądu potwierdzającej, że wielkorozmiarowy przekaz nie narusza zakazu reklamy aptek, jeśli zawiera jedynie dozwolone przez Prawo farmaceutyczne informacje [4].

NSA w miarę konsekwentnie staje na stanowisku, że przepisy Prawa farmaceutycznego nie określają formy, sposobów lub rozmiarów przekazywania informacji o lokalizacji i godzinach pracy i w związku z tym nie ma podstaw do zakazywania określonych form przekazu tych informacji, np. banerów, plakatów zamieszczanych na wiatach przystankowych itp.

W praktyce oznacza to, że dany przekaz nawet jeśli zamieszczony na wielkogabarytowym nośniku, m.in. na banerze, nie narusza zakazu reklamy aptek, jeśli zawiera jedynie dozwolone informacje (lokalizacja i godziny pracy). Sam rozmiar lub forma komunikatu o godzinach pracy lub lokalizacji nie narusza zakazu reklamy, jeśli zawiera jedynie dozwolone informacje i rozpowszechniany jest w celach informacyjnych. Liczy się to, co dokładnie zawiera baner – nie jego wielkość ani forma.

apl. adw. Karol Pluta

Przypisy:

1. Art. 94a ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz.U. 2001 nr 126 poz. 1381, z późn. zm.) – dalej również jako „Prawo farmaceutyczne”.
2. Art. 94a ust. 2 zd. 2 Prawa farmaceutycznego.
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 marca 2025 r., II GSK 1782/21, opublikowano w CBOSA.
4. Analogiczne stanowisko NSA wyraził w następujący sprawach: Wyrok NSA z 27 kwietnia 2023 r., sygn. akt II GSK 1902/21; Wyrok NSA z 1 czerwca 2023 r., sygn. akt II GSK 892/20, Wyrok NSA z 29 lutego 2024 r., sygn. akt II GSK 1337/20 czy też Wyrok NSA z dnia 9 stycznia 2025 r., sygn. akt II GSK 1420/21 – wszystkie opublikowane na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl