Odpowiedzi na te pytania znajdują się w opracowaniu pt. „Rola farmaceuty w immunizacji osób dorosłych – stanowisko ekspertów ws. szczepień zalecanych w aptekach”, przygotowanym przez zespół ekspertów w dziedzinie zdrowia publicznego i farmacji z Naczelnej Rady Aptekarskiej [1].

Szczepienia i farmaceuci – aktualny stan prawny

Dokument omawia wiele praktycznych aspektów, m.in. aktualny stan prawny. W dokumencie czytamy, że „do 13 lutego 2025 r. farmaceuta mógł wystawić receptę farmaceutyczną na produkt immunologiczny, ale tylko niezbędny do przeprowadzania szczepienia ochronnego przeciwko grypie, przy czym musiała to być recepta ze 100% odpłatnością pacjenta. Od 14 lutego 2025 roku farmaceuta może wystawić pacjentowi receptę farmaceutyczną – także refundowaną – na szczepienie zalecane dla osób dorosłych (zgodnie z aktualnym wykazem)”.

Szczepienia i apteki – korzyści

Eksperci omawiają też w dokumencie korzyści związane z udziałem aptek w szczepieniach [1]. Wymieniają m.in., takie jak:

1. Dodatkowe źródło dochodów – apteka otrzymuje wynagrodzenie za każde wykonane

szczepienie, co zwiększa szanse na rentowność działalności.

2. Rozszerzenie oferty komercyjnej – szczepienia mogą być punktem wyjścia do wprowadzania świadczeń, takich jak Nowy Lek, przeglądy lekowe czy badania diagnostyczne.
3. Lepsze wykorzystanie personelu – farmaceuci mogą pełniej wykorzystywać swoje
5. Zwiększenie konkurencyjności apteki – prowadzenie punktu szczepień buduje zaufanie pacjentów.
6. Budowanie marki osobistej – działania związane ze szczepieniami wzmacniają autorytet farmaceuty jako eksperta.
7. Silniejsze relacje z pacjentami – prowadzenie szczepień sprzyja rozwijaniu kompetencji miękkich i lepszemu rozumieniu potrzeb zdrowotnych pacjentów.
8. Zaangażowanie pacjentów w profilaktykę – ułatwiony dostęp do szczepień zwiększa

świadomość zdrowotną.

9. Wzmocnienie roli aptek w systemie ochrony zdrowia – apteki mogą stać się filarem działań profilaktycznych [1].

Farmaceuta Wakcynolog

Ciekawym wątkiem poruszonym w dokumencie jest również tytuł „Farmaceuta Wakcynolog”. Przyznanie tytułu Wakcynologa Polskiego Towarzystwa Wakcynologii (PTW) jest wyróżnieniem honorowym, dokumentującym wiedzę oraz umiejętności w zakresie szczepień ochronnych. Poświadczane jest wydaniem numerowanego (numer/rok) certyfikatu, który uprawnia do posługiwania się tym tytułem w pracy zawodowej. Tytuł przyznawany jest na okres 3 lat licząc od daty wskazanej we wniosku. Po upływie okresu wskazanego w zdaniu poprzedzającym prawo do „Tytułu Wakcynologa” wygasa i wymaga odnowienia na dalszy okres według zasad określonych w niniejszym Regulaminie. Więcej na ten temat można przeczytać na stronie Polskiego Towarzystwa Wakcynologii [2].

Bezpieczeństwo szczepień w aptekach z perspektywy pacjentów i farmaceutów

Dokument omawia też szeroko bezpieczeństwo wykonywania szczepień w aptekach. Farmaceuci wykonujący szczepienia muszą ukończyć kurs według programu zatwierdzonego przez Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego. Przed podaniem szczepionki farmaceuta powinien przeprowadzić wywiad z pacjentem, aby ocenić, czy nie istnieją przeciwwskazania do szczepienia. Eksperci omawiają także inne aspekty, takie jak przestrzeganie zasad przechowywania szczepionek czy odpowiednie procedury postępowania (np. konieczność podania leków w przypadku wystąpienia reakcji anafilaktycznej czy podjęcia interwencji po omdleniu).

Dlaczego szczepienia w aptekach są ważne?

Eksperci podkreślają, że szczepienia w aptekach odgrywają kluczową rolę w systemie opieki zdrowotnej, przynosząc wiele korzyści zarówno pacjentom, jak i całemu społeczeństwu. Apteki są najlepiej dostępnymi placówkami ochrony zdrowia. Umożliwienie szczepień w aptekach eliminuje konieczność umawiania wizyt lekarskich, co skraca czas oczekiwania. Z perspektywy pacjenta oznacza to, że szczepienie jest łatwiejsze – nie wymaga rezygnacji z codziennych obowiązków. Wiele aptek oferuje przecież dogodne godziny otwarcia, również po południu. W rezultacie łatwiejszy dostęp do szczepień w aptekach sprzyja zwiększeniu liczby zaszczepionych osób. Badania wskazują, że wielu pacjentów, którzy wcześniej nie korzystali ze szczepień, decyduje się na nie właśnie w aptekach.

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z całym dokumentem: https://ptwakc.org.pl/2025/05/27/rola-farmaceuty-w-immunizacji-osob-doroslych/. Są w nim praktyczne rozwiązania dotyczące szczepień zalecanych w aptekach – zarówno w aspekcie prawnym, jak i organizacyjnym. Źródło to może więc stanowić wyczerpujące kompendium wiedzy dla tych aptek, które rozważają szczepienia.

red.

Piśmiennictwo:

1. https://ptwakc.org.pl/2025/05/27/rola-farmaceuty-w-immunizacji-osob-doroslych/ (dostęp on-line 21.06.2025 r.)
2. https://ptwakc.org.pl/czlonkostwo/tytul-wakcynologa/ (dostęp on-line 21.06.2025 r.)