Woda stanowi podstawę życia każdego organizmu. Wchodzi ona w skład wszystkich tkanek i narządów, a bez odpowiedniej jej ilości nie jesteśmy w stanie prawidłowo funkcjonować. W wodzie rozpuszczone są elektrolity, czyli jony sodu, potasu, wapnia i magnezu, których niedobory mogą prowadzić do zaburzeń pracy układu nerwowego i krwionośnego. Dlatego bardzo ważne jest, aby uzupełniać wodę i elektrolity, zwłaszcza kiedy organizm jest osłabiony i szczególnie podatny na ich utratę.

Kilka słów o gorączce

Gorączka jest jednym z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu w odpowiedzi na atak bakterii, wirusów, grzybów, czy pasożytów. Jest to objaw ogólnoustrojowy, czyli dotyczy całego organizmu. O gorączce można mówić, gdy temperatura ciała wzrasta powyżej 38°C. Zakres 37,1–38,0°C to tzw. stan podgorączkowy. Zasadniczo leki przeciwgorączkowe należy podać, gdy temperatura przekroczy 38,5°C. Ważne jest, aby ograniczać temperaturę, a nie zbijać do wartości prawidłowych, ponieważ w wyższej temperaturze wiele drobnoustrojów nie może się namnażać, a część z nich ginie. Oprócz leczenia, bardzo ważny jest odpoczynek oraz nawadnianie organizmu.

Dlaczego powinniśmy się nawadniać w gorączce?

Jednym z charakterystycznych objawów gorączki jest wzmożone pocenie. Jest to podstawowy sposób na naturalne obniżenie temperatury ciała. Pot bowiem, aby wyparować z powierzchni skóry, musi odebrać dużą ilość ciepła z organizmu i tym samym powoduje jego ochłodzenie. O ile pocenie się jest zjawiskiem korzystnym, należy pamiętać, że powoduje utratę wody. W gorączce zwiększa się także częstość oddechów, co dodatkowo powoduje zwiększone parowanie. Ponadto, gdy jesteśmy chorzy, nie chce nam się jeść ani pić, co zdecydowanie nie ułatwia sytuacji. Wspomniane czynniki wiążą się więc z ryzykiem odwodnienia. Odwodnienie z kolei może zwiększać ryzyko działań niepożądanych leków przeciwgorączkowych np. nasilić hepatotoksyczne działanie paracetamolu. Szczególnie odwodnieniem zagrożone są dzieci oraz osoby starsze.

 Jak nawodnić organizm?

Aby nie doprowadzić do stanu odwodnienia, należy dbać o regularne przyjmowanie płynów, bez względu na to, czy choremu w danym momencie chce się pić. Płyny należy uzupełniać często, małymi łyczkami, tak aby stopniowo nawadniać organizm. Można do tego celu stosować zwykłą wodę w temperaturze pokojowej, a także doustne płyny nawadniające. Zawierają one dodatkowo m.in. składniki mineralne i glukozę w odpowiednim stężeniu i tym samym pomagają uzupełnić cenne elektrolity, które tracimy razem z wodą.

Laktoalbumina w doustnych płynach nawadniających

Alfa-laktoalbumina (α-LA) jest jednym z białek serwatkowych występujących w mleku krowim. Białko to posiada wysoką wartość biologiczną, co wynika ze znacznej zawartości aminokwasów egzogennych, czyli aminokwasów, które nie są wytwarzane przez organizm człowieka i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Są to między innymi izoleucyna, leucyna, lizyna i tryptofan. Najważniejszym zadaniem laktoalbuminy jest udział w syntezie laktozy, która wspomaga wchłanianie wapnia, a produkt jej fermentacji stymuluje zdrową florę jelitową. Zwiększenie podaży laktoalbuminy może również korzystnie wpływać na zdolność organizmu do radzenia sobie ze stresem. α-LA zawiera bowiem najwięcej tryptofanu ze wszystkich naturalnych białek występujących w żywności, a tryptofan jest ważnym prekursorem serotoniny. Zwiększone stężenie serotoniny natomiast poprawia nastrój i pokonywanie sytuacji stresowych, a także ułatwia zasypianie. Co ciekawe, podczas trawienia α-LA uwalniane są peptydy o aktywności przeciwbakteryjnej np. przeciw bakteriom Klebsiella pneumoniae, które mogą wywoływać zapalenie płuc. Dodatkowo, niektóre peptydy mogą mieć aktywność immunoregulacyjną poprzez stymulowanie rozwoju limfocytów i tym samym wzmocnienie odpowiedzi odpornościowej organizmu, a także aktywność antyoksydacyjną, neutralizującą działanie wolnych rodników. Laktoalbumina może być cennym dodatkiem w doustnych preparatach nawadniających, ze względu na wysoką wartość żywieniową i funkcje odżywcze, aby jeszcze szybciej nabierać sił w chorobie.

Podsumowanie

Pamiętajmy, aby dbać o odpowiednie nawodnienie w gorączce. Utracie wody mogą bowiem towarzyszyć poważne zachwiania równowagi elektrolitowej, co w konsekwencji może prowadzić do zmian w rytmie serca, spadku ciśnienia, omdleń. Mogą pojawić się bolesne zaparcia, zmęczenie, a nawet dojść do zaburzeń pracy nerek. Należy kontrolować stan chorego, na przykład przez naciśnięcie płytki paznokciowej aż do zblednięcia. Jeżeli krew wraca dłużej niż 1,5 s, można podejrzewać odwodnienie. Woda oraz doustne płyny nawadniające o dodatkowych wartościach odżywczych są bardzo ważnymi sprzymierzeńcami w chorobie.

Agnieszka Guziak

Piśmiennictwo i źródła:

1. E.A. Permyakov, L.J. Berliner, „Alfa-Lactalbumin: structure and function”, FEBS Letters 473 (2000) 269–274.
2. K. Siemianowski, J. Szpendowski, „Właściwości biologiczne alfa-laktoalbuminy”.
3. B. Lonnerdal, Ph, E.L. Lien, „Nutritional and Physiologic Significance of alfa-lactalbumin in infants”, September 2003: 295–305.
4. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/175394,goraczka
5. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.1.5.16.
6. https://www.orsalit.pl/postepowanie-w-przypadku-goraczki
7. https://www.orsalit.pl/nawodnienie-organizmu-w-upalne-dni