Dnia 30 stycznia w Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Przepisy weszły w życie dnia 14 lutego 2025 roku. Nowelizacja rozszerza uprawnienia lekarzy oraz wprowadza nowe uprawnienia dla farmaceutów. Doprecyzowane zostały również zasady wystawiania i realizacji recept, a także wprowadzono usprawnienia systemowe.

Do tej pory prawo umożliwiało wystawianie recept na darmowe leki wyłącznie przez lekarzy, którzy zawarli umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Uprawnienia te były związane z określonymi zakresami świadczeń, takimi jak podstawowa opieka zdrowotna, opieka ambulatoryjna czy leczenie szpitalne.

Nowe przepisy znoszą wymóg zawarcia umowy z NFZ przy wystawianiu recept na bezpłatne leki. Dzięki temu lekarze prowadzący prywatną praktykę zyskają możliwość wypisywania takich recept, co pozwoli na szerszy dostęp pacjentów do leków.

Nowelizacja rozszerza uprawnienia lekarzy na wystawianie recept w różnych obszarach medycyny, poza dotychczasowymi standardami. Obejmuje to m.in.:

1. Opiekę psychiatryczną: Lekarze zajmujący się zdrowiem psychicznym będą mogli wystawiać recepty na leki niezbędne w terapii, co pozwoli na szybszą interwencję i lepsze wsparcie pacjentów.

2. Leczenie uzależnień: Rozszerzenie uprawnień umożliwi lekarzom pracującym w obszarze leczenia uzależnień wypisywanie recept na leki, które pomagają w terapii i stabilizacji stanu pacjenta.

3. Leczenie stomatologiczne: Stomatolodzy, którzy dotychczas mieli ograniczone możliwości, teraz również będą mogli wypisać receptę na leki w kontekście leczenia stomatologicznego.

4. Opieka paliatywna i hospicyjna: W sytuacjach, gdzie szybki dostęp do leków ma kluczowe znaczenie dla jakości życia pacjentów w stanie terminalnym, lekarze uzyskają uprawnienia do wypisywania recept, co poprawi komfort pacjentów i ich rodzin.

Rozszerzenie uprawnień farmaceutów umożliwi pacjentom łatwiejszy i szybszy dostęp do refundowanych szczepionek. Po zmianach farmaceuta może wystawić receptę farmaceutyczną, wydać szczepionkę i podać ją pacjentowi. Wystawienie recepty farmaceutycznej na szczepionkę jest podstawą do zastosowania produktu immunologicznego tylko w aptece, w której została wystawiona

Podsumowując, nowe uprawnienia farmaceutów w zakresie wystawiania recept na refundowane szczepionki oraz usprawnienie procedur realizacji recept mają na celu poprawę dostępności świadczeń zdrowotnych, odciążenie systemu medycznego oraz zwiększenie efektywności działań w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych.

Kolejnymi zmianami, które zostały wprowadzone, są nowe obowiązki aptek ogólnodostępnych odnośnie do pełnienia dyżurów. Apteki ogólnodostępne, które zostały wyznaczone do pełnienia dyżurów przez publicznego płatnika (NFZ), muszą realizować te dyżury zgodnie z uchwałą zarządu powiatu. Jeśli apteka nie wywiąże się z obowiązku lub wykona dyżur w mniejszym zakresie niż wymagano, konsekwencją jest obowiązek zwrotu otrzymanego wynagrodzenia ryczałtowego.

NFZ ma obowiązek wezwać aptekę do zapłaty określając należną kwotę, a apteka musi dokonać zwrotu środków w ciągu 14 dni od otrzymania wezwania, przy czym naliczane są odsetki ustawowe za opóźnienie.

Ustawa przewiduje sytuacje, w których apteka nie będzie musiała zwracać wynagrodzenia, między innymi:

1. Siła wyższa: Jeśli apteka nie mogła pełnić dyżuru z powodu zdarzeń niezależnych, takich jak klęski żywiołowe, awarie czy poważne problemy zdrowotne personelu. Warunkiem jest zgłoszenie tego faktu NFZ i zarządu powiatu w ciągu 14 dni od ustąpienia przyczyny.
2. Inne przyczyny losowe: Przykładowo, nagła choroba farmaceuty uniemożliwiająca zastępstwo – również wymagające zgłoszenia i odpowiedniej dokumentacji w określonym terminie.

adw. Aleksandra Marcinkowska – w kręgu jej zainteresowań są w szczególności: ochrona danych osobowych oraz prawo farmaceutyczne; doradza spółkom branży medycznej, a także wspiera ich w zakresie compliance.