Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nadciśnienie tętnicze jest jednym z głównych schorzeń układu krążenia. W 2020 r. w Polsce prawie co trzeci Polak miał zbyt wysokie ciśnienie krwi [1]. Należy więc zwrócić szczególną uwagę na istotne znaczenie farmaceuty w edukacji na temat konsekwencji nieleczenia tego schorzenia.

Wytyczne ESH

Pierwsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (ang. European Society of Hypertension, ESH) zostały opublikowane 20 lat temu. Kolejne wytyczne były opublikowane w 2007 i w 2018 r. Po 5 latach mamy kolejną edycję. Jest w niej wiele kluczowych zmian. W aspekcie pracy farmaceuty warto zwrócić uwagę na docelowe wartości ciśnienia tętniczego oraz ocenę ciśnienia [2].

Ocena ciśnienia tętniczego

W nowych wytycznych po raz pierwszy jasno zostało zaznaczone, że nie można wiarygodnie postawić rozpoznania nadciśnienia tętniczego bez tzw. pomiarów pozagabinetowych. Pacjent, któremu zlecono regularne wykonywanie pomiaru ciśnienia w domu w ramach samokontroli, powinien zostać jednak starannie wyedukowany w tym zakresie. Edukatorem w tym obszarze może być farmaceuta. Poza ustną informacją połączoną z praktycznym instruktażem, cenne będą również wszelkie papierowe materiały edukacyjne otrzymane w aptece. Autorzy innych wytycznych sugerują, aby do pomiarów domowych pacjenci używali ciśnieniomierzy naramiennych, w pełni automatycznych [1]. Farmaceuta powinien pomóc pacjentowi w wyborze najbardziej odpowiedniego ciśnieniomierza do domowych pomiarów. Należy zwrócić szczególną uwagę na walidację aparatu i mankietu [1].

Docelowe wartości ciśnienia tętniczego a wiek

W poprzednich wytycznych nie było również tak mocno zróżnicowanych docelowych wartości ciśnienia tętniczego w zależności od wieku. W przypadku osób od 18. do 65. roku życia, ciśnienie tętnicze powinno być docelowo obniżone do wartości poniżej 130/80 mm Hg (optymalna wartość – 125/75 mm Hg). Natomiast już w przedziale wiekowym od 65 do 79 lat wartością docelową, do której dążymy, jest ciśnienie poniżej 140/80 mm Hg, czyli powiedzmy 135/75 mm Hg. Trzeci zakres wiekowy dotyczy osób powyżej 80. roku życia. W przypadku tych pacjentów ciśnienie powinno być utrzymane w zakresie 150/80 mm Hg. Podsumowując, wraz z wiekiem wzrastają docelowe wartości ciśnienia tętniczego, zwłaszcza skurczowego. Ma to swoje uzasadnienie w zmianach jakie związane są z postępującym procesem starzenia. Szczególną grupą chorych przewlekle są pacjenci z rozpoznanym zespołem kruchości (ang. Frailty Syndrome, FS). Obejmuje on takie parametry, jak: zmniejszona siła mięśniowa, subiektywne uczucie zmęczenia, niezamierzona utrata masy ciała, spowolnienie chodu oraz mała aktywność fizyczna. Zespół kruchości prowadzi do zwiększonej częstości występowania wielu niekorzystnych zdarzeń, takich jak upadki czy hospitalizacje.

Podsumowanie

Profesjonalne doradztwo w zakresie pomiarów ciśnienia tętniczego stanowi istotny element w opiece nad pacjentem. Z uwagi na powszechność nadciśnienia tętniczego, każdemu pacjentowi bez rozpoznania należy zalecać, aby raz w roku wykonywał pomiar ciśnienia tętniczego. Warto uświadamiać też, że nadciśnienie tętnicze nie boli i niekiedy nie daje żadnych objawów, jednak nieleczone niszczy naczynia krwionośne.

red.

Piśmiennictwo:

1. Wytyczne dla farmaceutów dotyczące postępowania podczas wykonywania pomiarów ciśnienia tętniczego, dostęp on-line 21.09.23 r.
2. https://pulsmedycyny.pl/nadcisnienie-tetnicze-nowe-wytyczne-esh-wprowadzaja-22-nowosci-1196261